چت جی‌پی‌تی چیست؟
ChatGPT نام سرویس پرچم‌دار شرکت OpenAI است که در سال ۲۰۲۲ معرفی شد و در نسخه‌های بعدی (مانند GPT-4o و GPT-5) به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای چندمنظوره تبدیل شده است. این سامانه با مدل‌های زبانی قدرتمند (GPT-4o و GPT-5) راه‌اندازی شده که ظرفیت پنجرهٔ متنی آن تا ۱۲۸ هزار توکن می‌رسد و می‌تواند طیف گسترده‌ای از متون را پردازش و تولید کند. ویژگی‌های کلیدی ChatGPT عبارت‌اند از:
- تولید تصویر و ویدئو: از نسخهٔ GPT-4o به بعد امکان تولید تصویر به‌صورت مستقیم در محیط چت فراهم شده است و از طریق محصول جانبی Sora ویدئو نیز تولید می‌شود.
- حالت صوتی پیشرفته: قابلیت مکالمهٔ صوتی با امکان استفاده از دوربین تلفن همراه برای شناسایی اشیا و محیط وجود دارد؛ این قابلیت در حالت موبایل می‌تواند با دسترسی به عکس‌ها و صفحهٔ نمایش کار کند.
- ابزار Canvas و GPTهای سفارشی: کاربران می‌توانند با استفاده از Canvas متون را در محیطی مشابه پردازشگر متن ویرایش کنند، از لحاظ حجم یا سطح خواندن تغییر دهند و دستورالعمل‌های خاص ارائه دهند. همچنین امکان ساخت GPTهای سفارشی و اشتراک آن‌ها در بازارچهٔ GPT فراهم است.
- یادآوری و حافظه: ChatGPT قادر است برخی اطلاعات از مکالمات را به خاطر سپرده و بر اساس آن‌ها پاسخ دهد. در نسخه‌های اخیر، ویژگی «Memory» در برنامهٔ Plus و Pro فعال شده و به مدل امکان میدهد ویژگی‌های شخصیتی یا علایق کاربر را بشناسد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که این حافظه در پاسخ‌دهی به سؤالات شخصی کاربر بسیار مؤثر است.
ChatGPT علاوه بر حالت رایگان، اشتراک پلاس چت جی پی تی را ارائه میدهد که در ماه که به مدل‌های پیشرفته‌تر و سرعت پردازش بیشتر دسترسی میدهد. نسخهٔ تیمی نیز برای استفادهٔ سازمانی در دسترس است.
کلاد پرو چیست؟
Claude Pro نام نسخهٔ اشتراکی مدل‌های Claude شرکت Anthropic است. این مدل‌ها شامل Claude Sonnet 4، Claude 3.5 Haiku و Claude Opus 4 هستند که هر یک سطح متفاوتی از قدرت و سرعت دارند. پنجرهٔ متنی Claude می‌تواند تا ۵۰۰ هزار توکن باشد، در نتیجه برای پردازش اسناد طولانی یا مکالمات طولانی بسیار مناسب است. مهم‌ترین ویژگی‌های Claude عبارت‌اند از:
- تمرکز بر متن: Claude به طور پیش‌فرض تصویر تولید نمی‌کند و فاقد قابلیت تولید ویدئو است، اما می‌تواند در پاسخ‌ها کد SVG تولید کند.
- رابط ساده: محیط کاربری Claude مینیمال است. کاربر تنها با یک کادر ورودی، انتخاب مدل، چند گزینهٔ سبک نوشتن و امکان بارگذاری فایل مواجه می‌شود. این سادگی باعث می‌شود تمرکز کاربر بر مسئلهٔ اصلی باقی بماند.
- Artifacts برای پیش‌نمایش کد و اسناد: قابلیت Artifacts امکان پیش‌نمایش زندهٔ کد نوشته شده، نمودارها، اسناد و عناصر تعاملی را در کنار گفت‌وگو فراهم می‌کند.
- سبک‌های نوشتاری: Claude Pro به کاربر اجازه میدهد هنگام ارسال درخواست سبک نوشتاری را (رسمی، غیررسمی، داستانی و …) انتخاب کند. این انعطاف‌پذیری در نوشته‌ها باعث شده است که خروجی‌های Claude عموماً طبیعی‌تر باشند.
تفاوت‌های اصلی چت جی‌پی‌تی و کلاد
برای جمع‌بندی تفاوت‌ها می‌توان به چند محور کلیدی اشاره کرد. مهم‌ترین تفاوت‌ها بر اساس بررسی‌های منابع رسمی :
- مدل‌ها و پردازش: ChatGPT از مدل‌های GPT-4o mini، GPT-4o و GPT-5 بهره می‌برد و پنجرهٔ متنی ۱۲۸k توکن دارد، در حالی‌که Claude از مدل‌های خانوادهٔ Claude 3/4 (Haiku، Sonnet، Opus) با پنجرهٔ متنی ۲۰۰k تا ۵۰۰k توکن استفاده می‌کند.
- چندمُدال بودن: ChatGPT در مدل GPT-5 کاملاً چندمُدال است؛ می‌تواند متن، تصویر و صوت را به‌صورت یکپارچه پردازش و تولید کند. Claude فقط روی متن تمرکز دارد و تصاویر را به‌صورت کد SVG خروجی میدهد و ویدئو تولید نمی‌کند.
- یکپارچه‌سازی و قابلیت اتصال: هر دو سرویس قابلیت اتصال به ابزارهای خارجی دارند اما ChatGPT با استفاده از کانکتورهای داخلی مانند Google Drive، Slack و Jira و همچنین بازارچهٔ GPT، فضای گسترده‌تری برای تعاملات فراهم می‌کند. Claude از پروتکل Model Context (MCP) برای اتصال به APIها و فایل‌های محلی استفاده می‌کند که هنوز در مرحلهٔ توسعه است.
- دقت و پیروی از دستورالعمل‌ها: در تست‌های کاربران، ChatGPT در پیروی از دستورالعمل‌ها و ارائهٔ نتایج دقیق عملکرد خوبی دارد اما گاهی تکراری و ساده می‌نویسد. Claude به کاربر اجازه میدهد سبک نوشتاری را انتخاب کند و در نتیجه خروجی‌های آن طبیعی‌تر و دلنشین‌تر به نظر می‌رسند.
- سفارشی‌سازی و رابط کاربری: Claude امکان تغییر رنگ و فونت را در رابط خود فراهم می‌کند و یک محیط مینیمال ارائه میدهد، در حالی‌که ChatGPT قابلیت سفارشی‌سازی فونت ندارد ولی امکان تغییر تم و ایجاد GPT سفارشی را فراهم می‌کند.
مقایسهٔ ChatGPT و Claude Pro در برنامه‌نویسی
انتخاب بین این دو ابزار برای توسعه‌دهندگان به نوع وظیفه بستگی دارد. ChatGPT برای تولید سریع کد و نمونه‌سازی اولیه فوق‌العاده است. آزمایش‌ها نشان داده‌اند که این ابزار می‌تواند یک برنامه کاربردی ساده را در اولین تلاش و بدون خطا بنویسد. ChatGPT مانند یک برنامه‌نویس صبور عمل می‌کند که با حوصله کد را بر اساس دستورات شما اصلاح کرده و توضیح میدهد.
از سوی دیگر، Claude در تحلیل، درک و رفع اشکال (دیباگ) پایگاه‌های کد بزرگ و پیچیده بی‌نظیر است. به لطف پنجره زمینه وسیع، Claude می‌تواند کل یک پروژه را درک کرده و راه‌حل‌های جامع‌تری با مستندات بهتر و مدیریت دقیق‌تر موارد حاشیه‌ای ارائه دهد. این مدل در آزمون‌های کدنویسی پایتون نیز پیشرفت قابل توجهی از خود نشان داده است.
بنابراین، یک قاعده کلی وجود دارد: برای شروع یک پروژه جدید و نوشتن کدهای اولیه، ChatGPT ابزار سریع‌تر و کارآمدتری است. اما برای بازبینی، بهینه‌سازی یا درک یک پروژه نرم‌افزاری موجود و پیچیده، Claude یک تحلیلگر عمیق و قدرتمندتر محسوب می‌شود
مقایسهٔ ChatGPT و Claude Pro در تولید محتوا
برای نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا، کیفیت و سبک خروجی متنی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این زمینه، Claude اغلب به عنوان ابزاری شناخته می‌شود که متنی با لحن طبیعی‌تر، انسانی‌تر و کمتر کلیشه‌ای تولید می‌کند. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای تهیه پیش‌نویس ایمیل‌ها، مقالات وبلاگ و محتوای بازاریابی تبدیل کرده است، زیرا متن تولید شده به ویرایش کمتری برای "انسان‌سازی" نیاز دارد.
در مقابل، ChatGPT گرچه در وظایف خلاقانه ساختاریافته مانند سرودن شعر با قافیه‌های خاص می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد ، اما خروجی آن گاهی اوقات حس رباتیک دارد و مملو از کلیشه‌ها و عبارات قابل پیش‌بینی است. توانایی Claude در تولید متنی که طبیعی به نظر می‌رسد، فقط یک ترجیح سبکی نیست، بلکه یک مزیت اقتصادی مستقیم برای متخصصان محتواست.
با این حال، ChatGPT همچنان برای تولید محتوا قوی است و می‌تواند ساختارهای مختلف را تولید کند؛ به‌ویژه اگر کاربر به‌طور دقیق دستور بدهد. همچنین Canvas در ChatGPT امکان ویرایش مستقیم متن، افزودن ایموجی یا تغییر سطح خوانایی را فراهم می‌کند. بنابراین اگر به محتوای دقیق و سفارشی نیاز دارید و وقت کافی برای ریزپرداخت ندارید، Claude انتخاب بهتری است؛ اما برای کارهای عمومی‌تر یا نیاز به ویرایش سریع، ChatGPT می‌تواند کارآمد باشد.
مقایسهٔ ChatGPT و Claude Pro در حل مشکلات و دقت
در زمینه حل مسئله، استدلال منطقی و دقت ریاضی، هیچ برنده مطلقی وجود ندارد و نتایج به شدت به نوع مسئله بستگی دارد. در برخی آزمون‌های اولیه ریاضی و منطق، ChatGPT برتری جزئی از خود نشان داده است. با این حال، در بنچمارک‌های جدیدتر، مدل‌های پیشرفته Claude مانند Claude 3.5 Sonnet توانسته‌اند در زمینه‌هایی مانند استدلال در سطح تحصیلات تکمیلی و ریاضیات چندزبانه، از مدل‌های هم‌رده OpenAI مانند GPT-4o پیشی بگیرند.
این نتایج متناقض نشان میدهد که هر دو مدل همچنان در حال تکامل هستند و محدودیت‌های خود را دارند. برای وظایف حیاتی که نیازمند دقت صددرصدی هستند، اتکای صرف به هر یک از این ابزارها بدون راستی‌آزمایی انسانی، اقدامی پرریسک است. این نکته برای حفظ اعتماد کاربران به این فناوری‌ها بسیار حائز اهمیت است.
مقایسهٔ ChatGPT و Claude Pro در تولید تصویر
یکی از تفاوت‌های آشکار بین این دو سرویس، توانایی تولید تصویر و ویدئو است. ChatGPT از مدل DALL-E درون GPT-4o استفاده می‌کند که می‌تواند تصاویر با کیفیت و سبک‌های مختلف تولید کند. همچنین با استفاده از Sora، کاربران قادرند ویدئوهای کوتاه تولید کرده یا کلیپ‌های موجود را گسترش دهند، با قابلیت‌هایی مانند ویرایش، ریمیکس و ترکیب. در مقالهٔ Fluent Support نیز اشاره شده است که ChatGPT در ایجاد تصاویر خلاقانه برای کمپین‌های بازاریابی عملکرد بسیار خوبی دارد.
Claude Pro به‌صورت پیش‌فرض توانایی تولید تصویر ندارد و فقط می‌تواند کدهایی نظیر SVG ارائه دهد. به همین دلیل، کاربرانی که به دنبال تولید سریع تصاویر هستند ناچارند از ابزارهای دیگر استفاده کنند یا به ChatGPT روی آورند. این محدودیت باعث شده است که ChatGPT در زمینهٔ تصویر و ویدئو برتری آشکار داشته باشد.
مقایسهٔ امکانات و ابزار ChatGPT و Claude Pro
رویکرد دو شرکت در زمینه ابزارهای جانبی کاملاً متفاوت است. ChatGPT یک اکوسیستم باز و گسترده را ترویج می‌کند. این پلتفرم دارای صد ها پلاگین GPT متفاوت است که در آن هزاران چت‌بات سفارشی برای وظایف خاص وجود دارد و همچنین از پلاگین‌های متعددی پشتیبانی می‌کند که قابلیت‌های آن را به طور چشمگیری افزایش می‌دهند.
در مقابل، Claude یک رویکرد متمرکزتر و یکپارچه‌تر دارد. این ابزار فاقد اکوسیستم پلاگین است ، اما ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند "Artifacts" را ارائه میدهد. این قابلیت به کاربران، به ویژه توسعه‌دهندگان، اجازه میدهد تا خروجی‌هایی مانند کد، نمودار یا اسناد را در یک پنجره جداگانه و تعاملی مشاهده و ویرایش کنند. علاوه بر این، قابلیت "Projects" به کاربران امکان میدهد تا برای وظایف پیچیده، پایگاه‌های دانش اختصاصی ایجاد کرده و مکالمات مرتبط را در یک فضای کاری واحد مدیریت کنند.
هر دو سرویس مجموعه‌ای از ابزارهای جانبی برای افزایش بهره‌وری کاربران ارائه می‌دهند. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
ابزار Canvas و GPTهای سفارشی در ChatGPT:
این ابزار امکان ویرایش فایل‌های متنی، طول و سطح خوانایی را بدون نیاز به خروج از چت فراهم می‌کند. همچنین کاربران می‌توانند GPT مخصوص خود را بسازند و آن را با دیگران به اشتراک بگذارند. بازارچهٔ GPT شامل ابزارهای متنوعی است، از دستیار پژوهشی گرفته تا تولیدکنندهٔ کتاب‌های رنگ‌آمیزی.
حافظه و وظایف زمان‌بندی شده:
ChatGPT امکان ایجاد یادآوری و برنامه‌ریزی کارها را دارد؛ برای مثال می‌توانید از آن بخواهید هر روز در ساعت مشخص جمله‌ای به زبان اسپانیایی برای تمرین بفرستد یا خلاصه‌ای از گفت‌وگوهای هفته را جمع‌بندی کند. چنین قابلیت‌هایی تجربهٔ کار با دستیار شخصی را تقویت می‌کند.
Artifacts و Claude Code:
Claude Pro با ویژگی Artifacts می‌تواند کد، نمودار یا سند تولید شده را به‌صورت زنده نمایش دهد و به کاربر امکان دهد به‌راحتی تغییرات را مشاهده و اصلاح کند. همچنین ابزار Claude Code اتصال به خط فرمان سیستم را فراهم می‌کند تا مدل بتواند فایل‌های پروژه را ببیند، آن‌ها را ویرایش کند و حتی تغییرات را در مخزن Git ثبت کند.
Agent Mode و Model Context Protocol:
هر دو مدل در نسخه‌های جدید دارای حالت عامل (agent) هستند که قادر است کارها را خودکار انجام دهد. ChatGPT در طرح ۲۰۰ دلاری Pro امکان دسترسی به عامل را دارد و می‌تواند کارهایی مانند پر کردن فرم‌های آنلاین یا جست‌وجو در فایل‌ها را انجام دهد. در Claude نیز این امکان به‌صورت بتا و از طریق اتصال به محیط‌های کانتینری مانند Docker عرضه شده است.
مقایسهٔ ریسرچ در ChatGPT و Claude Pro
توانایی پژوهش و استخراج اطلاعات معتبر از وب، یکی از قابلیت‌هایی است که کاربران حرفه‌ای به آن نیاز دارند. در نسخه‌های اخیر، ChatGPT سرویس Deep Research را معرفی کرده که می‌تواند اطلاعات گسترده‌تری از وب جمع‌آوری کرده و همراه با ارجاعات قابل کلیک ارائه دهد. مقالهٔ G2 توضیح میدهد که ChatGPT منابع مورد استفاده را فهرست می‌کند و کاربران می‌توانند صحت اطلاعات را بررسی کنند، در حالی‌که خروجی‌های Claude بیشتر به‌صورت خلاصه و بدون منابع است و قابلیت Research تنها در چند کشور و به‌صورت آزمایشی فعال است.
در بررسی Fluent Support نیز مشخص شد که Claude تنها ۲۰ ارجاع ارائه داد، در حالی‌که ChatGPT نزدیک به ۴۰ صفحه معتبر و علمی را بررسی کرده است. به همین دلیل، ChatGPT برای پژوهش‌های عمیق گزینهٔ مناسب‌تری است. البته باید توجه کرد که تعداد زیاد منابع به تنهایی کافی نیست؛ کاربر باید صحت و تناسب منابع را نیز بررسی کند. Claude ممکن است برای مرور سریع و خلاصه‌سازی محتواهای طولانی مناسب باشد.
مقایسهٔ ChatGPT و Claude Pro در کار با مدیا
فراتر از متن، کاربران امروزی نیاز به کار با انواع رسانه دارند. همان‌طور که در بخش تصویر ذکر شد، ChatGPT می‌تواند تصاویر و ویدئو تولید کند. همچنین حالت صوتی پیشرفته به کاربر اجازه میدهد با گوشی موبایل با مدل صحبت کند و از دوربین برای تشخیص اشیاء و محیط استفاده کند. این قابلیت برای کاربران نابینا یا افرادی که کارهای روزمره را به شکل صوتی انجام می‌دهند بسیار ارزشمند است.
Claude Pro اگرچه فاقد تولید تصویر و ویدئو است، اما می‌تواند فایل‌های PDF، اسناد و صفحات گسترده را به‌صورت پیوست دریافت کند و در مورد آن‌ها تحلیل انجام دهد. همچنین با استفاده از قابلیت Artifacts می‌توان فایل‌های تعاملی مانند نمودار و بازی را نمایش داد. با این حال، در کار با رسانه‌های غیراز متن، ChatGPT امکانات بیشتری در اختیار کاربر قرار میدهد.
کدام برای شما مناسب است؟
انتخاب میان ChatGPT و Claude Pro به نیازها و اولویت‌های شما بستگی دارد. در زیر به‌صورت خلاصه وضعیت استفاده از هر کدام را بیان می‌کنیم:
اگر کدنویسی و مشاهدهٔ هم‌زمان نتیجه برای شما اهمیت دارد، Claude با Artifacts و Claude Code بسیار مفید است؛ ولی برای پروژه‌های پیچیده یا نیاز به کنترل بیشتر روی خروجی کد، ChatGPT می‌تواند گزینهٔ بهتری باشد.
برای نوشتن محتوای خلاقانه و متن‌های طولانی که لحن طبیعی می‌خواهند، Claude انتخاب مطلوب‌تری است. اما اگر دنبال ابزاری هستید که بتوانید آن را با سبک‌های مختلف ویرایش و ترکیب کنید یا به سرعت ساختار متن را تغییر دهید، ChatGPT با Canvas این امکان را فراهم می‌کند.
در پژوهش و تحلیل داده، ChatGPT با قابلیت Deep Research و ارائهٔ منابع متعدد در حال حاضر قوی‌تر است. Claude ممکن است برای مرور سریع و خلاصه‌سازی کافی باشد، اما هنوز قابلیت پژوهش عمقی آن محدود است.
برای تولید تصویر و رسانهٔ چندرسانه‌ای، ChatGPT برندهٔ قطعی است زیرا می‌تواند تصویر و ویدئو تولید کند و حالت صوتی پیشرفته دارد. Claude در این زمینه محدود است و تنها خروجی کد یا متن ارائه میدهد.
با توجه به این موارد، می‌توان نتیجه گرفت که هیچ مدل واحدی تمام نیازها را پاسخ نمی‌دهد. بهترین راه این است که بر اساس نوع فعالیت خود، از هر دو سرویس استفاده کنید؛ Claude برای نگارش و ایجاد ساختار اولیه و ChatGPT برای تحقیق، تولید تصویر و توسعهٔ چندرسانه‌ای.
نتیجه‌گیری
ChatGPT و Claude Pro دو رقیب قدرتمند در عرصهٔ هوش مصنوعی هستند و هر یک ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را در حوزه‌ای خاص برتر می‌کند. ChatGPT با مدل‌های جدید GPT-5 و پشتیبانی از متن، تصویر، صوت و ویدئو به دستیار جامع تبدیل شده است. قابلیت Canvas، GPTهای سفارشی، وظایف زمان‌بندی شده و حافظه این مدل را برای کارهای چند‌وجهی مناسب می‌کند. در مقابل، Claude Pro با تمرکز بر نوشتن و کدنویسی، پنجرهٔ متنی بزرگ و سبک‌های نوشتاری متنوع، برای نویسندگان و برنامه‌نویسان که به خروجی طبیعی‌تر نیاز دارند ارزشمند است.
در نهایت، انتخاب بین این دو سرویس به اهداف فردی یا سازمانی شما بستگی دارد. اگر به دنبال ابزاری جامع برای پژوهش عمیق، تولید تصویر و اجرای دستورات پیچیده هستید، ChatGPT انتخاب بهتری است. اگر نیاز اصلی شما نوشتن خلاقانه، ساختار‌بندی متن و آزمایش سریع کد است، Claude Pro به شما کمک خواهد کرد. با رشد سریع هوش مصنوعی، ترکیب این دو ابزار احتمالاً بهترین راه برای بهره‌مندی از حداکثر امکانات خواهد بود.
