کیفیت صدا از دید کاربر عادی
از دید یک کاربر عادی با هدفونها یا اسپیکرهای معمولی، هر دو سرویس کیفیت صدای بسیار خوبی ارائه میکنند. اسپاتیفای در حالت پرمیوم تا کیفیت “بسیار بالا” (۳۲۰ kbps) آهنگها را پخش میکند. اپل موزیک نیز به طور پیشفرض آهنگها را با فرمت AAC و بیتریت ۲۵۶ kbps پخش میکند. شاید عدد ۳۲۰ در برابر ۲۵۶ این تصور را ایجاد کند که اسپاتیفای صدای بهتری دارد، اما در عمل تفاوت آنها برای بیشتر افراد قابل تشخیص نیست. اپل خود اشاره کرده که تفاوت کیفیت بین فرمت AAC با بیتریت بالا و صدای بدونافت (Lossless) برای گوش انسان تقریباً غیرقابل تشخیص است. به بیان دیگر، موسیقی فشردهشده با کیفیت بالا (AAC 256 یا Ogg Vorbis 320) به سختی تفاوتی با نسخه اورجینال برای اکثر شنوندگان دارد. بنابراین در استفاده روزمره، چه در اسپاتیفای و چه در اپل موزیک، آهنگها واضح و پرجزئیات به گوش میرسند.
البته اگر شما یک شنونده دقیق یا اصطلاحاً Audiophile باشید و از هدفونها یا اسپیکرهای حرفهای استفاده کنید، ممکن است متوجه ظرافتهای بیشتری شوید. در چنین شرایطی اپل موزیک میتواند مزیت خود را نشان دهد، زیرا گزینهی پخش صدای Lossless (بدون افت کیفیت) را ارائه میدهد. در مقابل، کاربران اسپاتیفای پرمیوم استاندارد به کیفیت ۳۲۰ kbps محدود هستند. هرچند برخی کارشناسان تأکید میکنند که تفاوت بین فایل بدون افت کیفیت و فایل فشردهی ۳۲۰ kbps چندان چشمگیر نیست و تنها در تجهیزات صوتی پیشرفته و گوشهای بسیار حساس محسوس میشود. به طور خلاصه، برای کاربر عمومی که با هدفون معمولی در حال گوش دادن به موسیقی است، هر دو سرویس کیفیت مطلوبی دارند و تجربه شنیداری لذتبخشی فراهم میکنند.
نکتهی دیگری که از دید کاربر قابل توجه است، قابلیت صدای فضایی یا Spatial Audio در اپل موزیک است. اپل موزیک با پشتیبانی از Dolby Atmos این امکان را فراهم کرده که در آهنگهای سازگار، صدا حالت سهبعدی و فراگیر پیدا کند و شما را در فضایی احاطهکننده از موسیقی قرار دهد. این ویژگی در هر هدفونی قابل استفاده است و حس حضور در استودیو یا کنسرت را القا میکند. اسپاتیفای در حال حاضر چنین ویژگیای را به صورت گسترده ارائه نمیدهد (هنوز پشتیبانی رسمی از Dolby Atmos یا صدای سهبعدی در اسپاتیفای وجود ندارد). بنابراین از منظر تجربه شنیداری کاربر، اپل موزیک میتواند در برخی ترکها با Spatial Audio حس متفاوت و هیجانانگیزتری نسبت به اسپاتیفای ایجاد کند.
جزئیات فنی و تفاوت کیفیت صدا در اپل موزیک و اسپاتیفای
برای درک بهتر تفاوت کیفیت صدای این دو سرویس، باید به مشخصات فنی آنها نگاهی بیندازیم:
اپل موزیک: اپل موزیک از کُدک پیشرفته AAC برای استریم استفاده میکند و همانطور که گفته شد، آهنگها در حالت عادی با بیتریت ۲۵۶ کیلوبیت بر ثانیه پخش میشوند. اما برگ برندهی اپل موزیک پشتیبانی از فرمت بدون افت کیفیت ALAC (Apple Lossless Audio Codec) است. تمامی کاتالوگ موسیقی اپل موزیک اکنون در دو نسخه AAC و ALAC در دسترس است. کاربران میتوانند در تنظیمات، حالت Lossless را فعال کنند تا آهنگها را با کیفیت CD (رزولوشن 16 بیت/44.1 کیلوهرتز) یا حتی کیفیت استودیویی Hi-Res بشنوند. اپل موزیک آهنگهای Hi-Res Lossless را تا رزولوشن حداکثر ۲۴ بیت و ۱۹۲ کیلوهرتز ارائه میکند که فراتر از کیفیت CD است و جزئیترین جزییات صدا را حفظ میکند. به علاوه، همانطور که اشاره شد اپل موزیک قابلیت صدای فضایی Dolby Atmos را هم در اختیار کاربر میگذارد که بعد جدیدی به تجربهٔ شنیدن موسیقی میدهد. مهم است بدانید که تمام این امکانات (صوت بدون افت و Dolby Atmos) بدون هزینهی اضافه در اشتراک اپل موزیک گنجانده شدهاند. تنها شرط استفادهٔ کامل از کیفیت Lossless، داشتن اتصال سیمی مناسب یا DAC خارجی برای پخش فرکانسهای خیلی بالا است؛ زیرا بلوتوث فعلی محدودیتهایی در انتقال صدای خام دارد. به طور خلاصه، از نظر فنی اپل موزیک بالاترین کیفیت پخش صدا را بدون هزینه اضافی در اختیار مشترکینش قرار میدهد.
اسپاتیفای: اسپاتیفای سالها از فرمت Ogg Vorbis برای پخش موسیقی استفاده کرده که یک فرمت با اتلاف (Lossy) است. در پلن رایگان اسپاتیفای کیفیت صدا حداکثر ۱۶۰ kbps (معادل کیفیت “معمولی” تا “بالا”) بوده و در پلن پرمیوم استاندارد تا ۳۲۰ kbps (کیفیت “بسیار بالا”) میرسد. این میزان بیتریت نزدیک به کیفیت CD اما هنوز فشردهشده است. خبر خوب این است که اسپاتیفای بالاخره به سمت ارائه صدای Lossless حرکت کرده است. در اواخر ۲۰۲۵، اسپاتیفای از پلن جدیدی به نام Premium Platinum رونمایی کرد که پخش صدای بدون افت کیفیت (فلک FLAC) تا رزولوشن ۲۴-بیت/44.1kHz را در بر میگیرد. این کیفیت در حد صدای CD است و تمام جزئیات موسیقی را بدون فشردهسازی تخریبی ارائه میدهد. البته اجرای این پلن بهصورت آزمایشی ابتدا در چند کشور محدود آغاز شده است و انتظار میرود به مرور به سایر مناطق گسترش یابد. به طور فنی، کیفیت Lossless اسپاتیفای در پلن Platinum حداکثر تا حدود ۸۴۰ kbps در قالب FLAC فشردهسازی شده محدود شده است. این رقم معادل همان کیفیت 16 بیت/44.1kHz است که به شکل فشرده ذخیره میشود (کیفیت صوتی نهایی معادل CD، بدون از دست رفتن جزئیات). هرچند اسپاتیفای هنوز به کیفیتهای Hi-Res بالاتر (مثلاً ۹۶ یا ۱۹۲ کیلوهرتز) ورود نکرده، ارائه کیفیت CD یک پیشرفت بزرگ برای این پلتفرم محسوب میشود که پیشتر فقط به کیفیتهای Lossy اکتفا کرده بود.
پلنهای جدید اسپاتیفای (Premium Lite, Standard, Platinum)
اسپاتیفای اخیراً ساختار اشتراکهای خود را متنوعتر کرده و سه پلن جدید معرفی نموده است. این پلنها از لحاظ کیفیت صدا و امکانات تفاوتهایی با هم دارند که دانستن آنها به انتخاب کاربران کمک میکند:
اسپاتیفای پرمیوم لایت (Premium Lite): ارزانترین پلن پرمیوم اسپاتیفای که تنها مزیت اصلی آن حذف تبلیغات است. در این طرح، کیفیت صدا حداکثر ۱۶۰ kbps (مشابه کیفیت پلن رایگان) بوده و امکان دانلود آفلاین یا پخش با کیفیت بالاتر وجود ندارد. این پلن برای کسانی مناسب است که میخواهند فقط از شر تبلیغات خلاص شوند و مصرف دادهٔ کمتری داشته باشند، اما کیفیت صدای بالاتری نسبت به رایگان دریافت نمیکنند.
اسپاتیفای پرمیوم استاندارد (Premium Standard): پلن معمول پرمیوم که اکثر کاربران میشناسند. با این اشتراک، کیفیت صدا تا ۳۲۰ kbps (بسیار بالا) در دسترس است، قابلیت دانلود آفلاین آهنگها فراهم است و شما یک حساب کاربری شخصی دارید. این کیفیت ۳۲۰ kbps در قالب Ogg Vorbis، بالاترین کیفیت فشرده در اسپاتیفای محسوب میشود و تجربهای نزدیک به صدای بیافت فراهم میکند. اکثر کاربران پرمیوم از همین پلن استفاده میکنند و از کیفیت آن راضی هستند.
اسپاتیفای پرمیوم پلاتینوم (Premium Platinum): پلن جدید و گرانقیمت اسپاتیفای که مخصوص علاقهمندان حرفهایتر طراحی شده است. مهمترین ویژگی پلن پلاتینوم، دسترسی به صدای Lossless (بدون افت کیفیت) با فرمت FLAC تا رزولوشن ۲۴ بیت/44.1kHz است. با این پلن شما میتوانید موسیقی را دقیقاً با همان کیفیتی که در استودیو مستر شده بشنوید (معادل کیفیت CD). همچنین قابلیتهای پیشرفتهی جدیدی مانند DJ هوش مصنوعی (پخش خودکار آهنگها همراه با گفتار هوشمند بین آنها) و تولید پلیلیستهای مبتنی بر هوش مصنوعی نیز در این طرح ارائه شدهاند. پلن پلاتینوم گرانترین گزینه است و در حال حاضر فقط در برخی مناطق عرضه شده، اما نشاندهندهی تمرکز جدید اسپاتیفای بر ارائه کیفیت صدای بالاتر به کاربرانی است که حاضرند هزینهی بیشتری بپردازند.
(توجه: اگرچه پلن پلاتینوم کیفیت صدای فوقالعادهای ارائه میدهد، اما بهرهگیری کامل از آن نیازمند تجهیزات صوتی مناسب و اینترنت پایدار است تا تفاوت آن با کیفیت ۳۲۰ kbps محسوس باشد.)
کدام سرویس کیفیت صدای بهتری دارد؟
حال که جزئیات را بررسی کردیم، میتوان جمعبندی کرد که اپل موزیک از نظر کیفیت صدا در حال حاضر یک گام جلوتر است. دلایل این برتری را میتوان به شکل زیر خلاصه کرد:
اپل موزیک بهصورت پیشفرض کیفیت بسیار بالایی ارائه میدهد و امکان پخش صدای بدون افت کیفیت (Lossless) تا رزولوشن استودیویی را بدون هزینه اضافه در اختیار همهٔ مشترکین خود قرار داده است. به بیان دیگر، حتی با همان اشتراک معمولی اپل موزیک میتوانید موسیقی را با کیفیتی معادل فایلهای اورجینال سیدی بشنوید و در صورت دسترسی به تجهیزات حرفهای، از Hi-Res 24 بیت نیز بهرهمند شوید.
اسپاتیفای در پلن استاندارد خود هنوز از فرمت فشرده (۳۲۰ kbps) استفاده میکند و تازه با معرفی پلن پلاتینوم تلاش کرده به قلمرو صدای Lossless وارد شو. پلن پلاتینوم اسپاتیفای کیفیت صدای معادل CD فراهم میکند، اما این قابلیت برای همه کاربران و در همه کشورها در دسترس نیست و مستلزم پرداخت هزینهی بیشتری نسبت به پلن معمولی است. به عبارت دیگر، در اسپاتیفای باید اشتراک گرانتری بخرید تا به کیفیتی برسید که اپل موزیک در اشتراک عادی خود ارائه میدهد.
Spatial Audio (Dolby Atmos) در اپل موزیک یک مزیت مشهود در تجربه شنیداری است که اسپاتیفای فاقد آن میباشد. اگرچه Dolby Atmos بیشتر یک قابلیت جذاب برای عمق بخشیدن به صدا است تا افزایش وضوح، اما برای کاربری که آهنگهای Atmos را گوش میدهد، تجربهای به کلی متفاوت و هیجانانگیز ایجاد میکند که در اسپاتیفای پیدا نمیشود.
با این حال، باید تاکید کرد که کیفیت ۳۲۰ kbps اسپاتیفای نیز برای اغلب کاربران کاملاً رضایتبخش است و بسیاری افراد در شرایط عادی تفاوتی میان فایل فشرده با این کیفیت و فایل Lossless احساس نمیکنند. اگر شما از آن دسته کاربرانی هستید که الگوریتمهای پیشنهاد موسیقی قویتر، رابط کاربری روانتر یا امکانات اجتماعی اسپاتیفای برایتان اهمیت بیشتری دارد، ممکن است کیفیت صدای کمی پایینتر آن نسبت به اپل موزیک را فدا کنید. در مقابل، اگر کیفیت صدا بالاترین اولویت شماست و میخواهید هر نت موسیقی را با حداکثر جزئیات بشنوید، اپل موزیک انتخاب بهتری به نظر میرسد. مخصوصاً برای افرادی که هدفون و سیستم صوتی ردهبالا دارند، کتابخانهی کامل اپل موزیک با فرمت بدون افت و حتی Hi-Res یک مزیت بزرگ است.
در نهایت، هر دو سرویس صدای باکیفیتی ارائه میکنند و انتخاب میان آنها بستگی به نیازها و سلیقهی شما دارد. اگر امکانش را دارید، بد نیست هر دو را امتحان کنید و با گوشهای خودتان قضاوت کنید که کدام را ترجیح میدهید. فراموش نکنید که اشتراک هر دوی این سرویسها (چه اپل موزیک و چه اسپاتیفای پرمیوم) را میتوانید از طریق فروشگاه پرمیوم باکس تهیه کنید و از شنیدن موسیقی با بهترین کیفیت لذت ببرید. مطمئن باشید چه طرفدار اپل باشید و چه اسپاتیفای، دنیایی از موسیقی با کیفیت عالی در انتظار شماست!
