Codex چیست و چگونه کار می‌کند؟
Codex در واقع یک عامل هوش مصنوعی ابری برای مهندسی نرم‌افزار است که به طور موازی می‌تواند روی چندین وظیفه کدنویسی کار کند. این سیستم پیشرفته با بهره‌گیری از مدل زبانی قدرتمندی به نام codex-1 کار می‌کند که نسخه‌ای تخصص‌یافته از جدیدترین مدل‌های هوش مصنوعی OpenAI است و به طور ویژه برای وظایف برنامه‌نویسی بهینه شده است. مدل Codex-1 با روش یادگیری تقویتی و روی حجم عظیمی از کدهای واقعی آموزش دیده تا بتواند کدی بنویسید که از لحاظ سبک شبیه کدنویسی انسان‌ها باشد، دقیقا مطابق دستورالعمل‌های داده‌شده عمل کند، و حتی قادر باشد کد تولیدی خود را چندین بار آزمایش کند تا در نهایت نتیجه‌ی درستی به دست آید. به عبارتی، Codex تلاش می‌کند نقش یک برنامه‌نویس با حوصله و دقیق را ایفا کند که تا گرفتن جواب صحیح، دست از تلاش برنمی‌دارد.
Codex چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟ این ابزار برای انجام طیف گسترده‌ای از وظایف برنامه‌نویسی خودکار طراحی شده است. برخی از مهم‌ترین کارهایی که Codex به راحتی برای شما انجام می‌دهد عبارت‌اند از:
- نوشتن کد و افزودن ویژگی‌های جدید: شما می‌توانید به Codex بگویید یک قابلیت جدید به نرم‌افزار اضافه کند یا بخشی از کد را از ابتدا بنویسد. برای مثال، اضافه کردن یک ماژول جدید یا پیاده‌سازی یک تابع تازه را می‌توان به آن سپرد.
- پیدا کردن و رفع باگ‌ها (اشکالات): Codex می‌تواند کد موجود را بررسی کرده و ایرادات آن را شناسایی و رفع کند. کافی است مشکل را توضیح دهید تا این عامل هوشمند به دنبال خطا بگردد و آن را برطرف کند.
- پاسخ به سوالات درباره کد (راهنمای کدنویسی): اگر در مورد بخش خاصی از کد یا نحوه‌ی استفاده از یک تابع یا کتابخانه سؤال دارید، Codex می‌تواند با تحلیل کد شما به این پرسش‌ها پاسخ دهد. به عبارتی Codex نقش یک مرجع دانای کد را بازی می‌کند که همیشه در دسترس است.
- پیشنهاد تغییرات کد و Pull Request: Codex می‌تواند تغییراتی در کد پیشنهاد دهد و حتی آنها را به صورت Pull Request برای بازبینی آماده کند. این ویژگی به خصوص برای زمانی که می‌خواهید بخشی از کد را بهبود دهید یا کد جدیدی را برای مرور توسط همکاران آماده کنید مفید است.
- نوشتن تست‌های نرم‌افزار: یکی دیگر از توانایی‌های جذاب Codex، نوشتن خودکار تست‌های واحد و یکپارچه برای کد است. این عامل می‌تواند براساس کد موجود، سناریوهای تست تولید کند تا از صحت عملکرد بخش‌های مختلف اطمینان حاصل شود.
- بهبود ساختار و مستندسازی کد: Codex در بازسازی و مرتب‌سازی کد (ریفکتور کردن) و حتی نوشتن مستندات فنی اولیه نیز کاربرد دارد. مثلا می‌تواند نام متغیرها و توابع را واضح‌تر کند یا توضیحاتی درباره بخش‌های پیچیده کد بنویسد.
هر کدام از این وظایف در یک محیط مجزا و ایزوله در فضای ابری اجرا می‌شوند که مخزن کد (repository) شما در آن بارگذاری شده است. بدین ترتیب Codex به کد پروژه‌ی شما (برای مثال مخزن گیت‌هاب) دسترسی پیدا می‌کند و تغییرات یا بررسی‌های لازم را در یک محیط امن موسوم به sandbox انجام می‌دهد، بدون اینکه مستقیما به کد اصلی شما آسیبی بزند. این طراحی سندباکس کمک می‌کند که عملیات Codex کنترل‌شده باشد و شما بتوانید قبل از اعمال نتایج در مخزن اصلی، آنها را بازبینی کنید.
چه کسانی می‌توانند از Codex استفاده کنند؟
ابزار Codex در درجه اول برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار حرفه‌ای و تیم‌های برنامه‌نویسی طراحی شده است تا کارهای روزمره‌شان را سرعت بدهد. برنامه‌نویسان با استفاده از این عامل هوشمند می‌توانند بسیاری از وظایف خسته‌کننده یا زمان‌بر را به Codex محول کنند و تمرکز خود را روی بخش‌های خلاقانه‌تر یا چالش‌برانگیزتر کد بگذارند. به عنوان مثال، یک مهندس ممکن است نوشتن ده‌ها تست واحد تکراری یا تغییر نام تعداد زیادی متغیر را به Codex بسپارد تا خودش در همان زمان مشغول توسعه‌ی قابلیت جدیدی شود، چیزی که باعث می‌شود زمان کمتری صرف کارهای تکراری شود و محصول سریع‌تر آماده ارائه گردد.
نکته جالب این است که Codex تنها برای برنامه‌نویسان ارشد قابل استفاده نیست، بلکه افراد با سطح دانش‌های مختلف نیز می‌توانند از آن بهره ببرند. شما لازم نیست حتما یک متخصص ارشد کدنویسی باشید تا با Codex کار کنید؛ کافی است ایده‌ی خود را به زبان ساده مطرح کنید تا این ابزار آن را به زبان برنامه‌نویسی پیاده کند. حتی افرادی در تیم که نقش فنی مستقیمی ندارند هم می‌توانند از Codex کمک بگیرند. برای نمونه، گزارش شده که در یکی از شرکت‌های فناوری (Superhuman)، مدیران محصول نیز با کمک Codex توانسته‌اند تغییرات کوچک کدی را خودشان ایجاد کنند و تنها برای بازبینی نهایی از برنامه‌نویسان کمک گرفته‌اند. این یعنی Codex می‌تواند خودکارسازی کدنویسی را برای طیف گسترده‌ای از کاربران عملی کند و موانع ورود به توسعه نرم‌افزار را کاهش دهد.
البته بدیهی است که برای استفاده‌ی موثر از Codex، داشتن کمی آشنایی با مفاهیم برنامه‌نویسی و ساختار کلی کد پروژه مفید خواهد بود. هرچه توضیحاتی که به Codex می‌دهید دقیق‌تر و شفاف‌تر باشد، نتیجه بهتری دریافت خواهید کرد. در واقع Codex مانند یک همکار برنامه‌نویس است که هرچند خیلی باهوش است، اما همچنان شما باید وظیفه رهبری و راهنمایی را بر عهده داشته باشید و خواسته‌های خود را واضح بیان کنید.
فعال سازی Codex در ChatGPT
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های Codex این است که مستقیماً در محیط آشنای ChatGPT در دسترس قرار گرفته است. OpenAI این عامل هوشمند کدنویس را به صورت یک بخش جانبی (سیستم sidebar) به ChatGPT افزوده است. در حال حاضر، کاربران طرح ChatGPT Pro، تیم (Team) و سازمانی (Enterprise) می‌توانند به Codex دسترسی داشته باشند و طبق اعلام شرکت، به‌زودی کاربران طرح Plus نیز این امکان را خواهند داشت. بنابراین اگر شما اشتراک پیشرفته ChatGPT را داشته باشید، نیازی به نصب نرم‌افزار جداگانه‌ای نیست؛ Codex به عنوان یک قابلیت یکپارچه در همان رابط کاربری ChatGPT ظاهر می‌شود.
برای شروع کار با Codex، پس از ورود به حساب ChatGPT خود، پنل یا بخش Codex را در رابط کاربری پیدا می‌کنید. این بخش معمولاً در نوار کناری قابل مشاهده است و از شما می‌پرسد «?What should we code next» یعنی «گام بعدی برنامه‌نویسی چیست؟». در اینجا شما می‌توانید مخزن کد مورد نظرتان را انتخاب یا متصل کنید و سپس دستور یا درخواست خود را به Codex بدهید. به عنوان مثال، می‌توانید پروژه‌ای از گیت‌هاب خود را به Codex لینک کنید تا کدهای آن را در اختیار Codex قرار دهید. (اتصال Codex به مخزن کد معمولا با وارد کردن توکن دسترسی گیت‌هاب و تعیین مخزن مربوطه انجام می‌شود، که البته برای کاربران سازمانی ممکن است از سوی مدیر سیستم قبلا تنظیم شده باشد.)
سپس نحوه‌ی تعامل با Codex بسیار شبیه چت کردن با یک برنامه‌نویس کمکی است. کافی است در کادر متن، به زبان طبیعی توصیف کنید که چه کاری می‌خواهید انجام شود و سپس دکمه‌ی "Code" را فشار دهید. اگر سوالی درباره‌ی کد دارید (مثلاً «این تابع چه کاری انجام می‌دهد؟» یا «چگونه می‌توان فلان ویژگی را پیاده‌سازی کرد؟»)، روی دکمه‌ی "Ask" کلیک می‌کنید تا Codex حالت پاسخ‌دهی به پرسش فعال شود. اما اگر می‌خواهید Codex واقعاً کدی را تغییر دهد یا بنویسد، دستور خود را وارد کرده و "Code" را می‌زنید. برای نمونه، می‌توانید بنویسید: «در پروژه‌ی فعلی‌ام، باگ موجود در پنج commit آخر را پیدا کن و برطرفش کن.» و Codex را اجرا کنید.
هر وظیفه (Task) که به Codex می‌دهید، به‌صورت مستقل در یک محیط ایزوله‌ی ابری پردازش می‌شود. Codex کل مخزن کد شما را در آن محیط بارگذاری می‌کند و شروع به انجام دستور محول‌شده می‌کند. شما می‌توانید پیشرفت کار Codex را به صورت زنده مشاهده کنید – برای مثال، ببینید که چه تست‌هایی را اجرا می‌کند یا کدام فایل‌ها را ویرایش می‌کند. این فرایند بسته به میزان پیچیدگی وظیفه ممکن است بین چند دقیقه تا حدود نیم ساعت زمان ببرد. شاید ابتدا عجیب به نظر برسد که انجام برخی تسک‌ها اینقدر طول می‌کشد، اما به یاد داشته باشید که Codex در پس‌زمینه در حال انجام کارهایی است که شاید یک برنامه‌نویس معمولی چند ساعت برایشان وقت صرف کند. در واقع شما کار را به Codex تفویض می‌کنید و می‌توانید در این حین به کار دیگری مشغول شوید.
وقتی Codex کار محوله را به اتمام رساند، نتیجه را به شکل مستند به شما تحویل می‌دهد. به این صورت که تغییراتی که در کد ایجاد کرده را به صورت یک commit در مخزن ایزوله‌ی خودش ثبت می‌کند و گزارشی از کارهایی که انجام داده ارائه می‌دهد. برای نمونه، اگر باگی را برطرف کرده باشد، می‌توانید دیفر (diff) کد قبل و بعد از اصلاح را مشاهده کنید. Codex همچنین خروجی تست‌ها و لاگ (گزارش ترمینال) مراحل انجام کار را به شما نشان می‌دهد. این شواهد به شما امکان می‌دهند که مرحله به مرحله بررسی کنید Codex دقیقا چه اقداماتی انجام داده و مطمئن شوید هیچ مشکلی ایجاد نشده است. پس از بررسی نتیجه، شما این انتخاب را دارید که مثلاً تغییرات را تایید کنید و در کد اصلی خود ادغام نمایید، یا اینکه از Codex بخواهید اصلاحات بیشتری انجام دهد. حتی امکان باز کردن یک Pull Request در گیت‌هاب نیز مستقیماً از طریق همان محیط فراهم است؛ یعنی می‌توانید خروجی کار Codex را برای بازبینی توسط سایر اعضای تیم به مخزن گیت‌هاب خود ارسال کنید.
کاربردهای متداول و جذاب Codex در برنامه‌نویسی
ظهور Codex نویدبخش تغییرات مثبتی در جریان کار توسعه‌دهندگان است. در ادامه به چند کاربرد متداول Codex و شیوه‌هایی که می‌تواند در پروژه‌های برنامه‌نویسی مورد استفاده قرار گیرد اشاره می‌کنیم:
انجام کارهای تکراری و روتین به‌صورت خودکار
بسیاری از وظایف برنامه‌نویسی (مانند تغییر نام متغیرها در سراسر پروژه، فرمت کردن کد طبق استاندارد، به‌روزرسانی فایل‌های پیکربندی، و امثال آن) کارهای خسته‌کننده‌ای هستند که تمرکز برنامه‌نویس را از مسائل اصلی منحرف می‌کنند. Codex می‌تواند این قبیل کارهای تکراری را به سرعت و دقت انجام دهد و از وقفه افتادن در جریان فکر برنامه‌نویس جلوگیری کند. نتیجه این است که توسعه‌دهنده کمتر دچار context-switching می‌شود و بهره‌وری بالاتری خواهد داشت.
تسریع توسعه‌ی ویژگی‌های جدید
هنگام افزودن قابلیت‌های جدید به یک نرم‌افزار، بخش‌هایی از کار ممکن است وقت‌گیر باشد (مثلا نوشتن کدهای ابتدایی یا scaffold برای یک ماژول جدید). Codex می‌تواند به عنوان یک دستیار، چارچوب اولیه‌ی ویژگی جدید را پیاده‌سازی کند و کدهای لازم را بنویسد تا توسعه‌دهنده بتواند سریع‌تر به مرحله‌ی تکمیل و بهبود برسد. در واقع Codex می‌تواند ایده‌های بلندپروازانه‌ی تیم را سریع‌تر به واقعیت نزدیک کند و زمان رسیدن از مرحله‌ی ایده به نمونه‌ی اولیه را کاهش دهد. برای مثال، شرکت Cisco در حال بررسی این است که چگونه Codex می‌تواند به تیم‌های مهندسی آنها کمک کند تا ایده‌های جدید را با سرعت بیشتری عملی کنند.
رفع باگ و مشکلات پیچیده در پس‌زمینه
همان‌طور که در مثال عملی دیدیم، Codex می‌تواند باگ‌ها را شناسایی و رفع کند. در مواردی که سیستم دچار مشکلات پیچیده می‌شود (مثلا یک خطای غیرمنتظره در لاگ‌های سرور)، می‌توان از Codex خواست که در پس‌زمینه به debug کردن بپردازد؛ یعنی Codex کد را تحلیل کرده، سناریوهای مشکل‌زا را اجرا می‌کند و راه‌حل‌های ممکن را امتحان می‌کند، بدون اینکه لازم باشد توسعه‌دهنده تمامی این زمان را صرف کند. این رویکرد به ویژه برای رفع مشکلاتی که بازتولید (reproduce) آنها دشوار است یا نیازمند آزمایش‌های متعدد است مفید خواهد بود. Codex با پشتکار بالا این آزمایش‌ها را انجام می‌دهد تا به راه‌حل برسد.
بهبود پوشش تست و کیفیت کد
یکی از کاربردهای ارزشمند Codex که توسط برخی تیم‌ها گزارش شده، افزایش پوشش تست نرم‌افزار است. تیم شرکت Temporal از Codex برای نوشتن و اجرای تست‌ها و همچنین بازآرایی قطعات بزرگ کد استفاده کرده است تا توسعه‌دهندگان آنها بتوانند روی قسمت‌های مهم‌تر تمرکز کنند. به این ترتیب، Codex کمک می‌کند که نرم‌افزار باگ‌های کمتری داشته باشد و تغییرات جدید اعتمادپذیرتر باشند، چون Codex می‌تواند به طور خودکار تست‌های مرتبط را هم تولید و اجرا کند.
مستندسازی و کمک به درک کدهای پیچیده
برخورد با یک پایگاه کد بزرگ و قدیمی یا بخش‌هایی از کد که توسط دیگران نوشته شده، همیشه چالش‌برانگیز است. Codex می‌تواند در نقش یک راهنمای هوشمند ظاهر شود و مستندات یا توضیحاتی درباره آن بخش از کد تولید کند. همچنین با نمایش بخش‌های مرتبط و تغییرات گذشته‌ی کد به مهندسان کمک می‌کند تا سریع‌تر قسمت‌های ناآشنا را درک کنند. برای نمونه، شرکت Kodiak (فعال در حوزه فناوری خودران) گزارش داده که Codex تبدیل به یک ابزار مرجع ارزشمند برای مهندسانشان شده تا بخش‌های ناآشنای کد را بهتر بفهمند و حتی در توسعه‌ی ابزارهای خطایابی به آنها کمک کرده است.
به طور خلاصه، Codex می‌تواند در هر مرحله‌ای از چرخه‌ی توسعه نرم‌افزار نقشی ایفا کند: از برنامه‌ریزی و تقسیم کارها در ابتدای روز گرفته (که می‌توانید تسک‌های معین را به Codex بسپارید)، تا طی توسعه (نوشتن کد جدید، ایجاد تست، اصلاحات) و حتی در مراحل نگهداشت (refactor کردن کدهای قدیمی، به‌روزرسانی مستندات و غیره). بسیاری از تیم‌های مهندسی نرم‌افزار در حال آزمودن شیوه‌های مختلف استفاده از Codex هستند تا بیشترین بهره‌وری را از این عامل هوشمند کدنویس به دست آورند.
انقلابی در برنامه نویسی با کدکس چت جی پی تی
Codex نمایانگر نسل جدیدی از ابزارهای برنامه‌نویسی مبتنی بر هوش مصنوعی است که می‌تواند تحول بزرگی در روش کدنویسی ایجاد کند. این عامل هوشمند کدنویس نشان داده که قادر است بسیاری از وظایف وقت‌گیر و تکراری مهندسی نرم‌افزار را خودکار کرده و توسعه‌دهندگان را چندین برابر کاراتر کند. هرچند که هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و محدودیت‌هایی دارد، اما با سرعتی که فناوری در حال پیشرفت است، می‌توان انتظار داشت Codex و ابزارهای مشابه روزبه‌روز توانمندتر و کامل‌تر شوند. ورود Codex به ChatGPT آغاز عصر جدیدی است که در آن برنامه‌نویسان بخشی از کار را به همتایان هوش مصنوعی خود می‌سپارند و به این ترتیب تمرکز بیشتری بر خلاقیت و حل مسائل اساسی خواهند داشت.
برای عموم علاقه‌مندان به فناوری Codex یک مفهوم هیجان‌انگیز است، چرا که در آینده می‌تواند برنامه‌نویسی را دسترسی‌پذیرتر و سریع‌تر کند. تصور کنید هر کس با بیان ایده‌هایش به زبان ساده، یک عامل هوشمند آن ایده‌ها را به کد اجرایی تبدیل کند؛ این چشم‌اندازی است که Codex ما را به آن نزدیک‌تر کرده است. البته راه زیادی تا آن نقطه مانده، اما روند فعلی نشان می‌دهد که خودکارسازی کدنویسی دیگر یک رؤیا نیست، بلکه به واقعیت تبدیل شده و به تدریج در حال تکامل است.
در پایان، اگر شما توسعه‌دهنده‌ای هستید که به بهره‌وری بالاتر فکر می‌کنید یا تیمی دارید که می‌خواهد با سرعت و کیفیت بیشتری نرم‌افزار تولید کند، Codex ابزاری است که قطعاً ارزش امتحان کردن را دارد. با آگاهی از مزایا و محدودیت‌های آن، می‌توانید به شکلی هوشمندانه Codex را در جریان کار خود به خدمت بگیرید و از قدرت ترکیب انسان و هوش مصنوعی بهره‌مند شوید. عصر برنامه‌نویسی با حضور دستیاران هوشمند آغاز شده است و Codex یکی از پیشگامان این عرصه محسوب می‌شود – فرصتی جذاب برای آنکه ببینیم آینده‌ی توسعه نرم‌افزار چگونه رقم خواهد خورد.
